لقمان حکیم
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: در حقیقت، لقمان، پیامبر نبود؛ لیکن بنده اى بود مصمّم، اندیشه مند و با حُسن ظن . خدا را دوست مى داشت . پس خدا نیز او را دوست داشت و حکمت را بر او ضمانت کرد. وسط روز، خوابیده بود که ناگهان به پذیرش خلافت، فرا خوانده شد که: «اى لقمان! آیا مى خواهى که خداوند، تو را خلیفه اى در روى زمین قرار دهد تا در میان مردم، به حق، داورى کنى ؟» .
لقمان، بیدار شد و در پاسخ گفت: «اگر پروردگارم مرا وادار کند، مى پذیرم؛ زیرا مى دانم که اگر با من چنین کند. یارى ام مى نماید و دانشم مى آموزد و از خطا نگاهم مى دارد. ولى اگر پروردگارم مرا مخیّر سازد، عافیت را مى پذیرم و بلا را نمى پذیرم».
فرشتگانى که نمى دیدشان، با صدایى به او گفتند: اى لقمان! چرا چنین گفتى؟
گفت: «زیرا حکمران، در سخت ترین و مشکل ترین مقام، جاى گرفته که ظلم از هر طرف، بر او احاطه دارد؛ [امکان دارد] خوار شود یا یارى گردد. اگر به صواب داورى کند، امید است که نجات یابد و اگر [در داورى] به خطا رود، راه بهشت را به خطا رفته است. هر کس در دنیا حقیر و بى مقام باشد، بهتر از این است که صاحب مقام باشد، و هر کس دنیا را در مقابل آخرت بر گزیند، دنیا او را مى آزماید؛ ولى به پادشاهىِ آخرت، دست نمى یابد».
فرشتگان از زیبایىِ گفتار او، در شگفت شدند. لقمان، لحظه اى خوابید و سراسر وجودش آکنده از حکمت شد. پس، از خواب بیدار شد و [از آن پس ]حکیمانه سخن گفت.
پس از او، داوود علیه السلام به پذیرش خلافت، فرا خوانده شد و او آن را پذیرفت و شرط لقمان را مطرح نکرد... . لقمان با دانش و حکمتش، داوود را یارى مى کرد. داوود گفت: «خوشا به حالت، اى لقمان! به تو حکمت داده شد و بلا از تو دور گردید؛ ولى به داوود خلافت داده شد و دچار مصیبت و فتنه گردید».
تاریخ مدینة دمشق : ج 17 ص 85 ، کنز العمّال : ج 14 ص 34 ح 37865 ؛ مجمع البیان : ج 8 ص 494 نحوه وراجع : نوادر الاصول : ج 1 ص 247 وتفسیر القمی : ج 2 ص 162 .
